محمد سالاری عصر امروز در همایش پرسمان همگانی محلی و مشارکت شهروندان در اداره امور شهر گفت: خبر تدوین لایحه پرسمان همگانی محلی در هفته های اخیر توجه زیادی را بین فعالان شهری، نهادهای مردمی، مسئولان و کارشناسان بخصوص دیده بان های شهری به خود جلب کرده و بحثهای زیادی را برانگیخته است. این لایحه از منظر دموکراسی خواهی، ادارهی مشارکتی شهر و روستا و محلیگرایی ایده اصلی قابل دفاع و مترقیای دارد البته ملاحظاتی هم باید در تصویب نهایی و اجرای آن مدنظر قرار گیرد.
وی ادامه داد:شکی نیست که کشور ما در حال حاضر با مشکلات و پیچیدگیهایی در زمینههای مختلف روبرو است که سطح رضایت مردم از دولت و دیگر نهادهای تأثیرگذار را کاهش و سرمایهی اجتماعی را در معرض خطر قرار داده است که به نظر میرسد بروکراسی حاکم راهحل مشخص یا توان اجرایی کافی برای حل آنها ندارد. تمرکززدایی بیشازحد در سطوح کلان مدیریتی کشور شاید عامل اصلی بسیاری از معضلات کشور باشد. این تجمع قدرت برخلاف تصور کمکی به سیاستمداران ملی برای پیشبرد امور نمیکند بلکه برعکس آنها را از کار اصلی خود که سیاستگذاری و نظارت بر اقدامات می باشد هم بازمیدارد.
سالاری گفت: بررسی جایگاه تهران در میان سایر شهرهای جهان ازنظر شاخصهای گوناگون و بر اساس رتبهبندیهای معتبر جهانی نشان میدهد که تهران جایگاه بسیار پایینی دارد و این با ظرفیتهای این شهر و کشور و همچنین اهداف چشمانداز شهر تهران تناسبی ندارد. در شاخص شهرهای جهانی از میان ۱۲۸ شهر مورد بررسی رتبه تهران ۹۸ است. در رتبهبندی شهرهای موفق تهران در میان ۱۵۰ شهر مورد بررسی جایگاهی بهتر از ۱۴۵ام کسب نکرده است. در شاخص شهرهای پویا از میان ۱۸۰ شهر بررسیشده تهران مقام ۱۶۱ام را کسب کرده است. تهران ازنظر شاخص جهانی زیستپذیری در میان ۱۴۰ شهر جهان رتبهی ۱۲۷ام را دارد. حتی ازنظر شاخص شهرهای امن تهران در میان ۶۰ شهر رتبهی نگرانکنندهی ۵۲ را کسب کرده است. شاخص شهرهای خلاق هم که ۵۰۰ شهر را بررسی کرده است به تهران رتبهی ۴۲۳ داده است. با اعمال شاخص شهرهای برتر بر روی ۶۰ شهر جهان تهران مقام آخر را کسب کرده است. در شاخص کیفیت زندگی تهران در میان ۲۳۱ شهر جهان مقام ۲۰۰ام را دارد. همهی اینها در حالی است که بسیاری از رتبهبندیهای معتبر جهانی تهران را در رتبهبندیهای خود اصلاً منظور نمیکنند.
رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران اضافه کرد: بسیاری از کشورهایی که درگیر این مشکل بودهاند با همه تفاوتها و ویژگیهای خاص خود راهبرد برونسپاری تصدی گرایی و نظرخواهی را برای حل این مشکل برگزیده و نتایج خوبی از آن گرفتهاند. تقویت محلیگرایی راهبردی است که میتواند شکافهای اجتماعی و سیاسی را ترمیم و انباشت و تحکیم مضر قدرت در پایتخت و در دست سیاستمداران سطح ملی را تعدیل کند.
سالاری با بیان اینکه محلیگرایی با تقویت دولت و نهادهای محلی و درواقع بازگرداندن قدرت به دست مردم واقعی کوچه و خیابان همراه است اظهار داشت: شاید عمدهترین مخالفتی که با محلیگرایی و لایحهای مثل «پرسمان محلی» صورت میگیرد از موضع اتحاد ملی و نظم فراگیر است و اینطور میپندارندکه تقویت محلیگرایی خللی به اتحاد و حاکمیت ملی وارد میکند؛ اما برخلاف این نگاه سطحی و اولیه تمرکز روزافزون و بیشازحد قدرت اتحاد ملی را تقویت نمیکند بلکه بیشتر شکاف و اختلافها را تشدید میکند.
وی اضافه کرد: کنترل مرکزی همه امور، رقابتهای سیاسی را به سمت قطبی شدن میبرد و مسائل واقعی کشور را مغفول میگذارد زیرا دغدغهی اصلی صاحبان قدرت حفظ خود قدرت و البته پاسخگویی به خاطر آن است زیرا هرچه قدرت در مرکز بیشتر باشد دامنه مسائلی که باید بابت آنها پاسخگو باشد هم بیشتر میشود.تجربه جهانی نشان میدهد که دولتهایی که در ابتدا تمایل شدیدی به تمرکزگرایی و اداره همهچیز از پایتخت و در سطح کلان داشتند بهمرورزمان متوجه ضعفها و ناکارآمدیهای این نحوه حکمرانی شدند و درنتیجه روی به محلیگرایی و تقویت هرچه بیشتر نهادهای محلی آوردند. هیچکدام از این کشورها هم به این دلیل با خطر تجزیهطلبی مواجه نشدند.
این عضو شورای شهر تهران با اشاره به اینکه دولتهای محلی ازآنجاکه بیشتر تحت نظارت مردم هستند بیشتر هم مورد اعتماد مردم هستند گفت: این اعتماد عمومی سرمایه اجتماعی میآفریند که میتواند ضامن اجرایی شدن تصمیمات و همچنین کاهش هزینههای اجرای آنها شود. مردم میتوانند هم مسئله واقعی خود را طرح کنند هم راهحل آن را ارائه دهند هم بر روند اجرای آن از نزدیک نظارت کنند. تقویت دولت محلی از طریق پرسمان محلی و دموکراسی مستقیم و تالارهای شهری شکاف بین مردم و مسئولان را از میان برمیدارد و با دور زدن بروکراسی پیچدرپیچ و کرخت و ناکارآمد، امور را به سرانجام میرساند.
سالاری ادامه داد: هویت در رشد و رونق اجتماعات نقشی اساس دارد و موجب دلبستگی مردم به محل زندگی خود و مسئولیتپذیری در قبال آن میشود. هیچکس بهتر از خود مردم نمیتواند محافظ و پویاییبخش هویت اجتماعات محلی باشد. مردم از طریق مشارکت بهتر و بیشتر در تصمیمات دولت محلی بهتر میتوانند دغدغههای هویتی خود را به شکلی قانونمند و دموکراتیک پیگیری کنند.
وی افزود: محلیگرایی و نظرخواهی از مردم محلات و شهرها البته اکسیر همهی دردها نیست. بعضی از مسائل بهتر است از سطح کلانتر پیگیری شوند . اما در کل برای هویت و اجتماع ایرانی هیچچیز بهتر از این نیست که هر جا که امکانش باشد کنترل امور زندگی روزمرهی مردم را به اجتماعات محلی واگذار کنیم. دموکراسی مستقیم که در لایحهی پرسمان محلی مدنظر است میتواند به ایجاد فرهنگ مشترک مدنیای منجر شود که ضامن تولید و اجرای سیاستهای مؤثر است.
رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران با تاکید بر لزوم تشکیل تالارهای شهری بیان کرد: نگاهی به تجربیات جهانی نشان میدهد مدیران شهری همهی مسائل و دغدغههای شهری و مربوط به مردم محلی را در فضایی تعاملی و مشارکتی در قالب برگزاری تالار شهری به بحث و گفتگو میگذارند و طی آن نظر شهروندان، دانشگاهیان و فعالان و دیده بان های شهری را جویا میشوند. نتیجهی برپایی تالار شهری نزدیک شدن دیدگاه مسئولان و مردم و متخصصان به هم و شکلگیری سیاستها و تصمیمات بهینهتر است که رضایت عمومی بیشتری را به دنبال خواهد آورد. در واقع تالار شهری یکی از مظاهر جدی و واقعی پرسمان محلی محسوب میشود. رفراندوم محلیهمخانواده و همذات جمهوریت نظام است اجرایی شدن رویکرد پرسمان همگانی در تصمیم گیری ها موجبات تحقق بیشتر جمهوریت نظام می گردد .