یافتن راه حلی برای مشکلات آلودگی هوا و معضلات ترافیکی تهران ، همواره جز دغدغه های مدیریت شهری بوده است. موضوعاتی که روزانه بخش قابل توجهی از وقت ، انرژی و سرمایه شهروندان تهرانی را هدر می دهد .در این میان آلودگی هوای پایتخت به خصوص در ماه های سرد سال به دلیل پدیده وارونگی هوا بیشتر نمود پیدا می کند . اما طبیعی است حل معضلات ترافیکی تهران می تواند اقدامی مهم در راستای حل آلودگی هوا باشد. بر این اساس بیان چند نکته برای حل مشکلات ترافیکی پایتخت ضرورری است.
1. قطعا برای حل موضوع “مشکلات ترافیکی” ، نیازمند یک “مجموعه تصمیمات کارشناسی ” در کنار ضمانت اجرایی برای تصمیمات اتخاذ شده هستیم که در نهایت به صورت واحد و یکپارچه مدیریت شود. تا از یک سو شاهد اثر بخشی تصمیمات باشیم و از سوی دیگر جلوی موازی کاری ها گرفته شود .ضمن اینکه با مدیریت واحد ترافیکی می توان جلوی بروکراسی های اداری برای اجرای کامل مصوبات را نیز گرفت . اگر به آمارهای رسمی پلیس راهور تهران توجه شود که اعلام شده ، بیش از 30 درصد ترافیک کل کشور در شهر تهران وجود دارد وبیش از 40 درصد سفرهای برون شهری مربوط به سفرهایی است که یک طرف آن به تهران بر می گردد،آن وقت ” مدیریت یکپارچه و همه جانبه نگر ” برای حل این مسئله ، بیشتر ضرورت می یابد.
2. توسعه حمل و نقل عمومی ، یکی از مهمترین اقداماتی است که برای حل مشکل ترافیکی شهر تهران باید در دستور کار باشد . طبق برنامه پیش بینی شده ، تا سال ۱۴۰۴ سهم حمل و نقل همگانی باید به ۷۵ درصد از مجموع سفرهای درون شهری افزایش پیدا کند. لذا اولویت بندی امور برای رسیدن به این اصل باید در دستور کار مدیریت شهری قرار بگیرد.
3. توجه به مترو و توسعه آن ، یکی دیگر از اقداماتی است که در راستای توسعه حمل و نقل عمومی باید مورد توجه قرار بگیرد. براساس برخی آمار ، سفر با مترو باعث صرفه جویی مستقیم سالانه 350میلیارد تومانی در مصرف سوخت میشود .این صرفه جویی ریالی در حالی است که هم شاهد کاهش آلودگی هوا و هم صرفه جویی در وقت شهروندان خواهیم بود .
4. در کنار توسعه سخت افزاری ، باید به سمتی حرکت کنیم که انگیزه استفاده از خودروی شخصی پایین بیاید و مردم به این باور برسند که برای رفاه عمومی باید از خودروهای شخصی اشان برای سفرهای درون شهری کمتر استقاده کنند . البته در کنار فرهنگ سازی در این حوزه ، در مقابل شهروندان باید با شرایطی روبرو شوند که ” سرعت ” و ” رفاه” را در شبکه حمل و نقل عمومی مشاهده کنند و کرامت شهروندان در استفاده از حمل و نقل عمومی حفظ شود. این مدلی است که همه کشورهای پیشرفته برای حل مشکلات ترافیکی کلانشهرهایشان ، در دستور کار قرار داده اند و نتیجه مطلوب آن را هم مشاهده کرده اند. اما به دلایل مختلف ، متاسفانه تمایل عمومی برای استفاده از خودروی شخصی در تهران برای سفرهای روزانه رو به افزایش است و آمار ها نشان می دهد جابه جایی با خودروی شخصی در سال 91 نسبت به سال 87 ، تقریبا دوبرابر شده است.
5. کمک به فرهنگ سازی و اصلاح رفتار ترافیکی در شهر هم یکی دیگر از موضوعاتی است که هماهنگی همه نهادهای فرهنگی رامی طلبد تا برخی از رفتارهای نامناسب ترافیکی رانندگان اصلاح شود و مدل های صحیح رفتار ترافیکی نهادینه شود.به هر حال این عامل انسانی را نباید به فراموشی سپرد. چاره این مشکل فرهنگ سازی و ارائه آموزش های گسترده ترافیکی است.در کنار آموزش مهارت های رانندگی درون شهری ، فرهنگ سازی و ایجاد امکانات سخت افزاری برای توسعه طرح هایی نظیر دوچرخه سواری ، یکی دیگر از اولویت هایی است که می تواند در کاهش ترافیک شهری کمک کند، که با در نظر گرفتن نکات فنی، مسیرهای ویژه دوچرخهسواری تهران در دو افق کوتاه مدت و بلند مدت باید مشخص شود.
6. در حال حاضر حدود 17 هزار تاکسی فرسوده و یک هزار و صد مینی بوس فرسوده در تهران تردد می کنند.خودروهایی که آلودگی بیشتر هوا و معضلات ترافیکی را به همراه دارند و بر این اساس باید روند نوسازی این بخش با سرعت بیشتری به پیش برود.
7. تکمیل سیستم مکانیزه برای کنترل تقاطع ها ، جلوگیری از ساخت و ساز برخی مجتمع های تجاری واداری در مراکز پر ترافیک شهر به خصوص آنکه پیش بینی پارکینگ کافی برای آنها نشده و توسعه دولت الکترونیک برای کاهش سفرهای درون شهری ، از دیگر موضوعاتی است که باید برای حل معضل ترافیکی ، مورد توجه قرار بگیرد.