امروزه رویکرد جهانی به طرح‌های توسعة شهری، نگاهی چشم انداز محور برای حل مسایل است . در این میان بافت های فرسوده از جمله موضوعاتی است که طی سالیان اخیر توجه مدیران در سطوح مختلف را به خود جلب کرده است .
فرسودگی را نمی توان صرفا پدیده یا معضلی مختص کلانشهرها دانست. فرسودگی بناها و سکونتگاهها در پهنه وسیعی از بخش های شهری و روستایی کشور قابل مشاهده است. بگونه ای که براساس آمارهاي موجود هم‌اكنون بيش از 70هزار هكتار بافت فرسوده شهري در كل كشور وجود دارد.
قرارگیری کشور بر روی کمربند زلزله و احتمال بالای وقوع از یک سو و بروز پدیده های نوظهور طبیعی همچون النینو (Elnino) و تواتر وقوع طوفان و بارانهای سیل آسا در نقاط مختلف کشور از سوی دیگر ، حساسیت و اهمیت مسئله بافتهای فرسوده را دو چندان نموده است.
توان پایین اقتصادی ساکنین بافتهای فرسوده و کمبود تخصیص اعتبارات دولتی و امکانات موسسات مالی باعث مي‌شود كه نوسازي و بهسازي اين بافتها روند آهسته و بطئی داشته باشد و این امر به منزله تداوم ، بازتولید چرخه های معیوب فقر و محرومیت در بافتهای یاد شده خواهد بود. به همین دلیل است که تاخير در بهسازي و نوسازي بافتهاي فرسوده و عدم رسیدگی های موثر ، توالی جایگزینی ، متروك شدن آنها و هدر رفت سرمایه های اجتماعی را در پي خواهد داشت.
شايد در گذشته ضرورت بهسازي و نوسازي بافتهاي فرسوده چندان احساس نمي‌شد لیکن با بروز حوادث غيرمترقبه ،از جمله زلزله‌هاي مخربي كه طی سالهای اخیر در كشور رخ داده است ، اين حقيقت بیش از پیش براي مسئولان آشکار شده كه سهم بالايي از اقشار ساکن در محدوده بافتهاي فرسوده در معرض مخاطرات جدی هستند و موضوع بافتهاي فرسوده در شهرها و روستاهای کشور ، مسئله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت و بهسازي و نوسازي بافتهاي مذکور امري ساده و صرفا کالبدی نبوده بلكه فرآیندی بسيار پيچيده و چندوجهي است .
برای سرعت بخشیدن به نوسازی بافت های فرسوده بايد فضايي ايجاد شود كه سرمايه‌گذاران بدون دغدغه در بستري شفاف و مطمئن بتوانند منابع مالي خود را در اجراي پروژه‌هاي بزرگ در بافتهاي فرسوده مشاركت دهند. علاوه بر آن نهادهای قانونی و شهری باید حل این معضل را با تخصیص بودجه لازم در دستور کار خود قرار دهند و با ابزارهای تشویقی مالکان بافت های فرسوده را ترغیب به نوسازی و مقاوم سازی آنها کنند. به عبارت دیگر در کنار وظایف قانونی مسئولان ، توانمندسازي صاحبان املاك فرسوده و فراهم كردن تسهيلات لازم براي اقشار كم‌درآمدي كه در اين مناطق زندگي مي‌كنند مي‌تواند راهكار مناسبي برای نوسازی این بافت ها باشد .
در حال حاضر یکی از رهیافتهای نوین در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهری ، تغییر نوع نگاه و رویکرد مدیریت شهری به بافتهای مذکور است. رهیافتهای عمدتا مبتنی بر توانمندسازی و استفاده از مشارکتهای اجتماعی و محلی بوده و نگاه مسئله محوری که بافتهای فرسوده را به عنوان یکی از معضلات کالبدی شهرها تلقی مینماید ، کنار گذاشته شده است . اگر به اين نوع بافتها به عنوان يك فرصت نگريسته شود، مي‌توان استفاده از تواناييها و پتانسیلهای بالقوه و بالفعل موجود ، راهگشای حل بسیاری از مشکلات بافتهای یاد شده می باشد.
چاپ شده در روزنامه شرق - مورخ 16 آذر 94
